Het Achtste Leven (Voor Brilka)
Muziektheatervoorstelling naar de wereldberoemde roman van Nino Haratischwili
Theater Oostpool
Een paar jaar geleden deed het boek Het achtste leven (voor Brilka) van Nino Haratischwili de ronde onder vrienden en familie – ook ver buiten de gebruikelijke bubbel van mensen met interesse in Europa ten oosten van de Elbe. De eeuw Georgische familiegeschiedenis fascineerde vele mensen die zich nog nooit eerder met het land beziggehouden hadden. Toen theatergezelschap Oostpool aankondigde een theaterstuk te hebben gemaakt over het boek, bleken enkelen van hen zich echter te laten af te schrikken door de vijf uur theater waarin het lijvige boek vertaald was.
Recensie door Christie Miedema
Met de vrienden die mij uiteindelijk begeleidden, zaten we echter vijf uur lang op het puntje van onze stoel. Op een draaiend podium wekten de acteurs de acht levens, spannend van 1900 tot de eenentwintigste eeuw, tot leven met overtuigend spel, prachtige muziek, bewegingstheater en soms zelfs slapstick. Daarbij houden deze acht levens, en de steeds weer terugkerende, vaak gewelddadige dood, je aandacht vast tot het einde. Het hielp het natuurlijk dat wij de houvast van het boek hadden, om ons door de voorstelling heen te gidsen en de prettige herkenning te voelen van een verhaal dat je al eens ontroerd heeft.
De negende hoofdrol in het stuk is voor de geschiedenis, van de Russische revolutie via de repressie onder Stalin en daarna, naar de onafhankelijkheid van Georgië: ze maken allen een onuitwisbare indruk op deze acht levens. Daar doorheen vlechten zich de menselijke tragedies van zoveel levens: ongeplande zwangerschap, verlies, heimwee, of juist het ongeluk om iedereen te overleven.
Het doet je verwonderen hoe Nino Haratischwili en vervolgens de Duitse scenarioschrijvers en regisseurs van Oostpool de recentere geschiedenis zouden hebben aangepakt. Hoe zou Brilka’s leven, het achtste leven, zijn beïnvloed door de oorlog van 2008, door de vele regeringsperikelen daarna en vooral ook nu, waar zou zij zijn tijdens de huidige protesten? Oostpool deed voor hun onderwijspagina een kleine poging mensen de weg te wijzen, door een kort artikeltje te plaatsen over de oorlog van 2008 en de tijd daarna. Maar misschien hebben we ook nog een negende leven nodig om deze geschiedenis te vertellen?
Hopelijk komt de voorstelling nog eens in reprise, hoewel netto meer dan vier uur op toneel hun tol moeten eisen van de acteurs. Daar was echter niks van te merken en verteller Sharlee Daantje won zelfs de Theo d’Or 2023-2024 voor diens rol. Wat nu blijft, is een slim ter beschikking gestelde spotify playlist met de prachtige muziek, en is de zang en tekst die nog online beschikbaar zijn, onder andere in de intro van de podcast die Oostpool maakte over het intergenerationeel trauma dat door de acht levens heen gewoven is en die beschikbaar blijven als waardevolle aanvulling om de rol van die negende hoofdpersoon te begrijpen: hoe de geschiedenis ons over generaties heen blijft vormen.
