Na alle herdenkingen van afgelopen november zou je bijna vergeten dat de Val van de Muur ook een voorgeschiedenis had. Een betonnen afscheiding werd afgebroken en plots was een veertigjarige statische tweedeling van Europa voorbij.
Een bundel columns van Jacques Schmitz helpt herinneren hoe dynamisch dat proces in feite was. Hij kiest voor de stukken die hij schreef als correspondent voor Het Parool in Boedapest, vóór 9 november 1989. Toen was immers “het vuur van de ommekeer al haast overal ontstoken”. Hij documenteerde dat in een tweewekelijkse column. Geen grote vergezichten, maar concrete, menselijke verhalen.
Het gebrek aan kennis achteraf in deze columns uit 1989 werkt verfrissend. Hier is een correspondent aan het woord die overal om zich heen kleine revoluties ziet plaatsvinden: De plotse openlijke interesse van Hongaren in porno, de verbijstering over een Poolse dissident die plots zijn spijkerpak moet verruilen vooor een stropdas omdat hij regeringsadviseur is geworden. Schmitz zit er allemaal middenin, maar ook hij weet niet hoe het afloopt.
Áls het al afloopt. Schmitz komt tot de schokkende ontdekking dat de thema’s waar hij een kwart eeuw geleden over schreef nog steeds actueel zijn. Burgers die zich volstrekt genegeerd voelen door een gesloten politieke klasse, het debat over de ware Hongaarse identiteit, discussie over straatnamen… Het begon allemaal ruim voor de val van de Muur, en het loopt in 2015 volop door.
1989, het jaar vóór de omwenteling is zelf-uitgegeven door Jacques Schmitz. Verkrijgbaar als e-book op sellfy.com. Prijs 3,99 euro.
Volg Oostblokboek.nl op twitter of facebook om op de hoogte te blijven, of nog makkelijker: ontvang een e-mail.
