Het woord is nu aan Skopje

De Bulgaarse Nationale Assemblee in Sofia (Foto: Frank Elbers)
De Bulgaarse Nationale Assemblee in Sofia (Foto: Frank Elbers)
Geschatte leestijd: 2 minuten
Korte berichten over opmerkelijke ontwikkelingen, verzameld door de redactie.

In de schaduw van de EU top op 23 en 24 mei, waarop Oekraïne en Moldavië als EU kandidaatleden werden verwelkomd, maakte het Bulgaarse parlement de weg vrij voor twee kandidaatlidstaten die als eerste in de wachtrij voor lidmaatschap staan: Albanië en Noord-Macedonië. Door vrijdag in te stemmen met een voorstel van EU-voorzitter Frankrijk, hief de Nationale Assemblee haar veto op. Bulgarije blokkeert al ruim twee jaar EU toetredingsgesprekken van Noord-Macedonië (en daarmee Albanië) — het resultaat van een decennia-lange rivaliteit tussen de twee landen over hun al dan niet gedeelde taal, geschiedenis en grondgebied.

Nieuwe regeringen in Sofia en Skopje zijn echter vastbesloten om de onderlinge betrekkingen te verbeteren ondanks verzet van de oppositie in beide landen, die veelal historische geschillen op de spits drijven. Sinds zakenman en Harvard-econoom Kiril Petkov en zijn vice-premier Assen Vassilev –eveneens een Harvard econoom– eind vorig jaar aantraden, zit er weer schot in de relatie tussen de buurlanden. Premier Petkov plaatste onlangs op zijn Facebook pagina een foto van hemzelf met zijn Macedonische ambtsgenoot, Dimitar Kovačevski, met daarbij de tekst dat hij droomt dat op een dag er geen grenzen meer zullen zijn tussen Bulgarije en Noord-Macedonië, geen discriminatie en geen haat heen en weer. Ondertussen waait in Skopje eveneens een nieuwe wind. Ook daar zwaait een nieuwe premier sinds de aanvang van 2022 de scepter. Dimitar Kovačevski beseft dat de weg tot EU-toetreding vooralsnog via Sofia leidt.

Maar hoe lang zullen deze hervormers weerstand kunnen bieden aan nationalisten in beide landen? In Noord-Macedonië is oppositiepartij VMRO-DPMNE een geduchte tegenstander van concessies aan Bulgarije; zij staan te trappelen om de sociaal-democratische regering ten val te brengen, en daarmee het proces van toenadering. In Bulgarije bekritiseert president Rumen Radev openlijk premier Kiril Petkov voor zijn recente bezoeken aan Skopje. Coalitiepartner Bulgaarse Socialistische Partij, die Radev steunen, is ook zeer ontstemd over toenadering tot Noord-Macedonië. En vorige week trok coalitiepartner ITN vanwege het Noord-Macedonië beleid van de regering haar steun in voor de coalitie. Voornaamste struikelblokken zijn de Bulgaarse eisen om de Bulgaarse minderheid in de Macedonische grondwet op te nemen en de status van de Bulgaarse taal.

Het woord is nu aan het Noord-Macedonische parliament en premier Kovačevski. Premier Petkov stak zijn Noord-Macedonische ambtsgenoot alvast een hart onder de riem: ‘Als politicus moet je beslissen: is het mijn bedoeling om de natie te leiden, een stap voorwaarts te doen? […] Als ik hem was, zou ik niet eens twee keer nadenken’.

Frank Elbers
Over Frank Elbers 38 Artikelen
Frank Elbers is journalist en onderzoeker aan het Institutul de Cercetare al Universității din București (ICUB) in Roemenië. Hij is Zuidoost-Europa correspondent voor onder meer De Groene Amsterdammer, BNR Nieuwsradio, NPO Radio 1 en VRT Radio 1. Hoofdredacteur van Donau.