Politieke doorbraak in Bulgarije?

Middelbare scholier Denis Madov verzamelt handtekeningen voor het euro-referendum, georganiseerd door Vazrazhdane, in het Serdika-metrostation. Sofia,10 februari 2023 (Foto: Frank Elbers)
Middelbare scholier Denis Madov verzamelt handtekeningen voor het euro-referendum, georganiseerd door Vazrazhdane, in het Serdika-metrostation. Sofia,10 februari 2023 (Foto: Frank Elbers)
Geschatte leestijd: 2 minuten
Korte berichten over opmerkelijke ontwikkelingen, verzameld door de redactie.

Rousse — Afgelopen zondag gingen de Bulgaren voor de vijfde keer in twee jaar naar de stembus. De nek-aan-nek race tussen de lijstcombinatie We Gaan Door Met Veranderen (PP)-Democratisch Bulgarije (DB) en de centrum-rechtse GERB is geëindigd in een nauwe overwinning van de partij van voormalig premier Boyko Borisov (GERB).

Numeriek zijn er niet zoveel combinaties mogelijk tussen de zes partijen in de 240 leden tellende Nationale Assemblee. GERB (26,5%) heeft in het verleden geregeerd met DPS (13%), de partij die voornamelijk Turkse Bulgaren vertegenwoordigt, maar samen hebben zij geen meerderheid meer. PP-DB (24,5%) zat eerder met de Bulgaarse Socialistische Partij (BSP) in een coalitie, maar de socialisten zijn nog steeds in een vrije val en zijn onder de tien procent gezakt. Geen van de partijen overweegt samenwerking met de extreem-nationalistische en pro-Russische Vazrazhdane (“Wederopstanding”), die van 10% naar 14% steeg.

Opiniepeiler Boriana Dimitrova (Alpha Research) sloot zondagavond een coalitie uit tussen één grote en één kleine speler, of tussen een van de twee grote spelers en twee van de kleinere spelers omdat ze ideologisch te veel verschillen. “De enige optie is een coalitie tussen de twee grootste partijen maar het valt nog te bezien of die wordt geaccepteerd.” Een patstelling dreigt weer, net zoals na vorige verkiezingen. Alleen na de tussentijdse verkiezing van november 2021 werd een meerderheidscoalitie gevormd geleid door premier Kiril Petkov (PP), die echter na zes maanden sneuvelde.

De dreiging van een hernieuwde patstelling zou echter wel eens self-denying prophecy kunnen worden, zoals politicologen dat zo mooi noemen. Zowel bij de kiezer als bij politici leeft het besef dat het zo niet langer door kan gaan en dat er echt een meerderheidsregering gevormd moet worden. In tegenstelling tot vorige verkiezingen hebben GERB en PP-DB elkaar niet bij voorbaat uitgesloten.

Zo’n ‘Transatlantische coalitie’ en zakenkabinet met ministers van GERB en PP-DB kan vaart maken op een aantal dossiers die al jaren stil liggen — zoals toetreding tot Schengen en de eurozone, de groene transitie, de relatie met buurland en EU-kandidaatlid Noord-Macedonië, corruptie en niet te vergeten militaire steun aan Oekraïne en de Oekraïense vluchtelingen, waarover de Bulgaren zeer verdeeld zijn.

“Als vuile was zich twintig jaar lang heeft opgehoopt, zullen een of twee wasbeurten het niet schoon maken”, zei advocate Verzhinia Velcheva na de laatste verkiezingen in oktober 2022. “Er zijn minstens vijf of zes beurten nodig om alles schoon te krijgen.”

Het heeft er alle schijn van dat vijf wasbeurten voldoende zullen zijn.

Frank Elbers
Over Frank Elbers 43 Artikelen
Frank Elbers is journalist en onderzoeker aan het Institutul de Cercetare al Universității din București (ICUB) in Roemenië. Hij is Zuidoost-Europa correspondent voor onder meer De Groene Amsterdammer, BNR Nieuwsradio, NPO Radio 1 en VRT Radio 1. Hoofdredacteur van Donau.